مجله سلامتی

ارزش غذایی زعفران و چگونگی نوع کاشت طلای سرخ ایران

زعفران از گیاهان با ارزش و پر فایده ای است که از آن در ایران به عنوان طلای سرخ نام برده می شود و برای درمان بسیاری از بیماری ها از آن استفاده می شود.

این گیاه در جنوب غربی آسیا، جنوب اسپانیا و جنوب اروپا می روید اما کشورمان نیز در تولید زعفران، بسیار سرآمد است. زعفران، گیاهی چند ساله است که تا ارتفاع ۳۰ سانتی‌متری نیز رشد می‌کند و دارای پیازی با غلاف قهوه ای رنگ، ساقه و شش گلبرگ بنفش رنگ و به طور معمول ۳ رشته كلاله قرمز رنگ (قرمز متمایل به نارنجی) می باشد که به آن ریشه زعفران می گویند. قسمت مورد استفاده گیاه زعفران، کلاله نارنجی رنگ گل آن می باشد. كلاله زعفران حاوی چربی، املاح معدنی و موسيلاژ است.

این گیاه توسط غده زیر زمینی بنه (کورم) تکثیر می شود. وجود ماده ای به نام کروسین در زعفران، علت رنگین بودن آن است. مهم‌ترین ترکیبات موجود در زعفران شامل ترکیبات زرد رنگ که به خوبی در آب محلول‌اند (مشتقات کروستین)، ترکیبات تلخ از جمله پیکروکروسین که به ویژه مقوی معده می‌باشند، مواد معطر (اسانس) که مهم‌ترین ترکیب آن سافرانال می‌باشد که گاهی تا ۱ درصد زعفران را تشکیل می‌دهد، روغن ثابت به میزان حداکثر ۱۰درصد و ترکیبات معدنی حدود ۵ درصد می‌باشد.

ارزش غذایی زعفران

زعفران، آرام بخش و اشتها آور است که موجب جلوگیری از بیماری های قلبی و سرطان و درمان برخی از بیماری ها مانند بیماری آسم، بیماری های پوستی، بیماری های چشم، عفونت ادراری، یرقان، پیش انداختن قاعدگی، رفع نفخ شکم، درمان معده درد و درمان کم خونی می شود. این ماده غذایی، معروف به طلای سرخ، موجب کاهش چربی و کلسترول خون و فشار خون می شود و حافظه را تقویت می کند.

مراحل کاشت زعفران

کاشت زعفران باید در ماه های مرداد تا مهر انجام شود و در آب و هوای معتدل با توجه و دقت خاصی صورت گیرد. این گیاه گرمسیری در نقاطی که تابستان های گرم و خشک و آفتابی و پاییز و زمستان نسبتا ملایم دارد، رشد خوبی دارد اما ممکن است در همه شرایط اینگونه نباشد؛ همانگونه که در همدان که دارای آب و هوای سرد است، زراعت و کاشت زعفران نتیجه بخش است.

دوره بیداری و فعالیت زعفران در ماه های آبان تا اردیبهشت است و در تابستان، پیاز زعفران فعالیت ندارد و برگ هایش زرد و خشک می شود و پیاز به خواب می رود؛ پس برای کشت زعفران، زمین های گرم و خشک مناسب نیستند.

تهیه زمین جهت کاشت زعفران

برای تهیه زمین به منظور کاشت زعفران در پائیز یا زمستان، زمین را شخم عمیق می زنند اما در شرایط نامناسب و امکان عدم دسترسی به تراکتور، شخم را در پایان بهار یا اوایل تیرماه انجام می دهند.

زمین را در زراعت مکانیزه زعفران با گاو آهن در پاییز سال قبل از کشت، شخم عمیق می زنند و بعد از قطع باران های بهاری در بهار با شخم متوسط، علفهای هرز خاک را از بین می برند و سپس با ۸۰ – ۴۰ تن کود حیوانی و ۲۰۰ کیلوگرم فسفات آمونیوم در مرداد یا شهریور، زمین را به صورت فارو درمی آورند و آماده کاشت زعفران می کنند.

خاک مناسب جهت کاشت و پرورش زعفران

مناسب ترین نوع خاک برای رشد زعفران، خاک شنی رسی دارای مقدار کمی آهک و PH بین ۸ ـ ۷ است. زمینی که در آن زعفران می کارند، باید چند سال در آن زعفران نکاشته باشند و خاک آن از علف هرز، پاک و حاصل خیز و شیرین بوده باشد.

زمان مناسب جهت کاشت زعفران

فصل مناسب برای کاشت زعفران از مرداد ماه تا مهر است؛ بعد از کاشت پیاز زعفران در زمین، احتیاج به کاشت مجدد زعفران در سال های بعد نیست و پیاز زعفران در زمین به مدت ۷ ـ ۴ و در بعضی مناطق تا ۱۰ سال باقی می ماند.

عملیات کاشت پیاز زعفران:

برای کاشت پیاز زعفران به وسیله بیل، چاله های یک ردیف را درمی آورند و ۱۵ – ۳ پیاز در هر چاله قرار می دهند. در موقع کاشت، سر پیازها باید رو به بالا باشد و آنها را در عمق ۲۰ – ۱۵ سانتی متر می کارند زیرا در این صورت پیازها در زمستان از سرما و یخبندان حفظ می شوند و در تابستان از گرما زدگی و سایر تنشهای محیطی در امان می مانند.

برای کاشت زعفران به ۴ یا ۵ نفر نیاز است به صورتی که یک نفر با بیل چاله ها را دربیاورد و دو نفر به صورت دسته های ۳ تا ۵ یا ۱۵ تایی پیازهای قابل کشت را انتخاب کنند.

نفر چهارم پیازها را در داخل چاله ها می گذارد و کار به همین صورت ادامه می یابد تا به اتمام برسد. سپس به وسیله بیل یا ماله، سطح مزرعه نامسطح را صاف و فشرده می سازند تا پیازها به خاک بچسبد. سپس زمین را تا هنگام آبیاری پائیزه رها می کنند و قبل از آبیاری، ۲۰ – ۱۰ تن کود حیوانی کاملا پوسیده را در زمین پخش میکنند. روی شیارها را پس از کاشت زعفران با ماله می پوشانند.

مقدار و نوع پیاز زعفران:

شما باید هنگام خرید پیاز زعفران دقت کنید که:

پیاز زعفران درشت، سالم، بدون زخم، شاداب و دارای سن ۷ سال و عاری از هر نوع بیماری باشد. پوست های اضافی و کپه هر پیاز را جدا می کنند. برای جلوگیری از حمله آفات و امراض پس از کاشت زعفران، قبل از کاشت بهتر است هر ۱۰۰ کیلو پیاز ۵۰۰ ـ ۳۰۰ گرم را با سموم جیوه ای مانند سرزان، تری تیزان، گرانوزال آغشته نمود.

در هر هکتار برای کاشت زعفران، ۲ تن غده لازم است. در سال هفتم به بعد باید غده ها بیرون آورده شوند زیرا گیاه، ضعیف و غده ها پوک می شوند و بعد از یکی، دوسال از بین می روند. مقدار غده ای که در سال هفتم از زمین در می آورند، ۵ برابر مقدار کشت شده در سال اول است.

مقدار و نوع کود برای کاشت زعفران:

هر هکتار زعفران کاری به ۵۰ ـ ۳۰ تن کود حیوانی پوسیده به همراه ۲۰۰ کیلوگرم کود شیمیایی مثل فسفر و پتاس نیاز دارد و نباید در زمین از کود تازه حیوانی استفاده نمود. هر سه سال یک بار، ۱۰۰ کیلو کود اوره به همراه ۱۵ ـ ۱۰ تن کود حیوانی برای زمین لازم است.

برای امتیاز دهی به این پست کلیک کنید
[کل: 1 میانگین: 5]

دیدگاهتان را بنویسید